เราสามารถแบ่งชนิดของสารประกอบตามสมบัติความเป็นกรด-เบส ได้เป็น 3 ประเภท คือ

           1. กรด (acid) เป็นสารที่มีรสเปรี้ยว สามารถทำปฏิกิริยากับโลหะและคาร์บอเนต และจะเปลี่ยนสีกระดาษลิตมัสสีน้ำเงินเป็นสีแดง

            แม้ว่ากรดจะมีรสเปรี้ยวเมื่อเราไม่ทราบก็ไม่ควรใช้ลิ้มชิม 
            กรดแบ่งได้ 2 ประเภท คือ กรดอินทรีย์ และ กรดอนินทรีย์
            กรด มี 2 ชื่อ คือ กรดไฮโดร กับ กรดออกซี่
            กรดไฮโดร (Hydro) เช่น HCl  HBr  HI  HF  HCN ฯลฯ กรดเหล่านี้ออกเสียง “ไฮโดร” นำหน้าแล้วตามด้วยสารที่ตามมา เช่น HCl อ่านว่า ไฮโดรเจนคลอไรด์ หรือ กรดเกลือ
            กรดออกซี่ (Oxy) เช่น HNO₃  H₂SO₄  HClO₃  H₂CO₃ ฯลฯ กรดเหล่านี้ออกเสียง “อิก” ลงท้ายเสมอ เช่น H₂SO₄ อ่านว่า กรดซัลฟูริก

สมบัติทั่วไปของสารละลายกรด
           1. มีรสเปรี้ยว
           2. เปลี่ยนกระดาษลิตมัสจากน้ำเงินเป็นแดง
           3. นำไฟฟ้าได้
           4. มีค่า pH น้อยกว่า 7
           5. กัดกร่อนโลหะ คาร์บอเนต พลาสติก และสารอินทรีย์ทุกชนิด

ตารางที่ 10 ตัวอย่างกรดอินทรีย์ จากสิ่งมีชีวิตหรือสังเคราะห์จากสิ่งมีชีวิต

สารประกอบกรด	ชื่อสามัญ	สูตรเคมี	แหล่งที่พบ	ประโยชน์
กรดฟอร์มิก	กรดมด	HCOOH	มดแดง	ทำอาหาร ยาดม  ฆ่าน้ำยาง
กรดอะซิติก	กรดน้ำส้ม	CH3COOH	ส้ม มะนาว สังเคราะห์	ทำอาหาร
กรดเบนโซอิก	-	ซับซ้อนมาก	สังเคราะห์	อุตสาหกรรม
กรดแอสคอร์บิก	วิตามิน C	ซับซ้อนมาก	ผลไม้ สังเคราะห์	ทำอาหาร
กรดทาร์ทาริก	-	ซับซ้อนมาก	มะขาม	ทำอาหาร
กรดไฮโดรคลอริก	กรดเกลือ	HCl	กระเพาะอาหาร	ช่วยย่อยอาหาร
กรดไฮโดรไซยานิก	-	HCN	มันสำปะหลัง	มีพิษ

ตารางที่ 11 ตัวอย่างกรดอนินทรีย์ จากแร่ธาตุในห้องปฏิบัติการหรือธรรมชาติ

สารประกอบกรด	ชื่อสามัญ	สูตรเคมี	ประโยชน์
กรดไฮโดรคลอริก	กรดเกลือ	HCl	อุตสาหกรรมเคมี
กรดไฮโดรไซยานิก	-	HCN	ทางเคมี ยาพิษ
กรดไฮโดรซัลฟูริก	-	HS	อุตสาหกรรมทางเคมี
กรดไฮโดรฟูออริก	กรดกัดแก้ว	HF	กัดแก้ว
กรดซัลฟิวริก	กรดแบตเตอร์รี่	H2SO4	แบตเตอร์รี่ ฆ่าน้ำยาง
กรดไนตริก	กรดดินประสิว	HNO3	อุตสาหกรรมเคมี
กรดคาร์บอนิก	น้ำโซดา (เจือจาง)	H2CO3	กัดหินปูน (เข้มข้น)
กรดฟอสฟอริก	-	H3PO4	อุตสาหกรรมเคมี

           2. เบส (base) หรือด่าง คือ สารที่มีรสขมหรือฝาด เปลี่ยนสีกระดาษลิตมัสสีแดงเป็นน้ำเงิน มีลักษณะลื่นๆ 

สมบัติทั่วไปของสารละลายเบส
           1. มีรสฝาด ขม
           2. เปลี่ยนกระดาษลิตมัสจากแดงเป็นน้ำเงิน
           3. นำไฟฟ้าได้
           4. มีค่า pH มากกว่า 7
           5. กัดกร่อนแก้ว เนื้อเยื่อ และสารอินทรีย์ทุกชนิด
           6. ต้มกับไขมันได้สบู่ นิยมใช้  NaOH ทำสบู่ก้อน และ KOH ทำสบู่เหลว

ตารางที่ 12 ตัวอย่างเบสจากสิ่งมีชีวิต รือสังเคราะห์จากแร่ธาตุ

สารประกอบเบส	ชื่อสามัญ	สูตรเคมี	แหล่งที่พบ	ประโยชน์
ด่างธรรมชาติ	-	-	เมล็ด มะขาม เปลือกแค	อาหาร  ยาลดกรด
โซเดียมไฮดรอกไซด์	โซดาไฟ (โซดาแผดเผา)	NaOH	ธรรมชาติ	อุตสาหกรรม สบู่
โปแตสเซียมไฮดรอกไซด์	ด่างคลี	KOH	ธรรมชาติ	อุตสาหกรรม สบู่
แคลเซียมออกไซด์	ปูนดิบ	CaO	เผาเปลือกหอย เผาหินปูน	อุตสาหกรรม
แคลเซียมไฮดรอกไซด์	ปูนขาว ปูนสุก	Ca(OH)2	ธรรมชาติ	อุตสาหกรรม
แอมโมเนียมไฮดรอกไซด์	น้ำแอมโมเนีย	NH4OH	ธรรมชาติ	อุตสาหกรรม
แอมโมเนีย	ก๊าซเยี่ยวอูฐ	NH3	ธรรมชาติ	ยาดม (เจือจาง)

           3. เกลือ (salt) เป็นสารประกอบที่เกิดจากโลหะหรือธาตุเทียบเท่าโลหะ ไปแทนที่ไฮโดรเจน (H) ในกรด อาจแทนที่ทั้งหมดหรือแทนเพียงอะตอมก็ได้ ส่วนใหญ่มีรสเค็ม มีหลายสีตามองค์ประกอบของธาตุ

ตารางที่ 13 ตัวอย่างเกลือชนิดต่างๆ

สารประกอบเกลือ	ชื่อสามัญ	สูตรเคมี	แหล่งที่พบ	ประโยชน์
โซเดียมคลอไรด์	เกลือแกง	NaCl	ทะเล	อาหาร  กระจก
โซเดียมคาร์บอเนตดีกาไฮเดรท	โซดาซักผ้า	Na2CO3.10H2O	สังเคราะห์	อุตสาหกรรม
โซเดียมคาร์บอเนต	โซดาแอช	Na2CO3	สังเคราะห์	อุตสาหกรรม
โซเดียมไฮโดรเจนคาร์บอเนต	โซดาทำขนม	NaHCO3	สังเคราะห์	ทำขนม
โปแทสเซียมไนเตรท	ดินประสิว	KNO3	สังเคราะห์	บั้งไฟ  ดินปืน
โปแทสเซียมเปอร์แมงกาเนต	ด่างทับทิม	KMnO4	สังเคราะห์	อุตสาหกรรม
แคลเซียมคาร์บอเนต	หินปูน	CaCO3	ธรรมชาติ	อุตสาหกรรม
แคลเซียมซัลเฟตไดไฮเดรท	ยิปซัม/เกลือจืด	CaSO4.2H2O	ธรรมชาติ	อุตสาหกรรม
แมกนีเซียมซัลเฟต	ดีเกลือ	MgSO4	ธรรมชาติ	อุตสาหกรรม

ธาตุและสารประกอบ   |   ธาตุ   |   สมบัติของธาตุ    |   ตารางธาตุ    |   สัญลักษณ์ของธาตุ   |   อะตอมและอนุภาคมูลฐาน สัญลักษณ์นิวเคลียร์    |   อะตอมและไอออน   |   ประโยชน์ของธาตุ   |   ธาตุกัมมันตรังสี   |   สารประกอบ การเกิดสารประกอบ   |   โมเลกุล   |   สูตรเคมี    |   สมบัติของสารประกอบ   |   ประโยชน์ของสารประกอบ Copyright © 2008 All Servers จัดทำโดย : นายธีรพงษ์ แสงสิทธิ์ E-mail : Pingpong_pj56@hotmail.com